Doğrudur; zoraki, ısmarlama, göstermelik ulusal bayram ya da bayramlar olmaz. Toplumun büyük bölümünde, bağımsızlık, özgürlük tutkusu yoksa, vatandaşlık bilinci oluşmamışsa, vatan duygusu, sevgisi gelişmemiş, yeşermemiş ise ulusal bayram anlamsızlaşır, sıradan bir güne dönüşür; hele hele belli formalitelere uyulma zorunluluğu da getirilmişse külfet haline gelir. Bu nedenle ulusal bayramlara karşı çıkan, kısıtlamaya kalkışan, politikacılara, yazarlara, bürokratlara, onların destekleyicilerine bu açıdan hak vermek gerekir. Kişide özgürlük, bağımsızlık tutkusu yoksa, vatan kavramı oluşmamışsa, vatandaş olmak coşku vermiyorsa, farklı hesapların peşindeyse, ulusal bayram bu kişi için anlam taşımaz.

***

Dış emperyal güçler, onların yerli destekçileri, araç olarak kullandıkları dinciler de ulusal bayramlara karşıdırlar; ulusal bilincin uyanmasını, özgürlük, bağımsızlık tutkusunun yaygınlaşmasını istemezler. Emperyal güçler en çok özgürlük, bağımsızlık tutkusunun geniş kitlelerde yeşermesinden, yerleşmesinden çekinirler. Olabildiğince bağımsızlık, özgürlük tutkusunu, özlemini boğmaya kalkışırlar. Ulusal bayramlar, özgürlük, bağımsızlık, ülke onuru, ülke çıkarı gibi duygu ve düşünceleri canlı tuttuğundan hatta ateşlediğinden, bugünlerin üstüne deyim yerinde ise şal örtülmeye çalışılır.

Dinciler açısından da kendi çıkarları, kendi gelecekleri, toplumdaki yerleri, statüleri açısından en büyük tehlike, vatandaşlık bilincinin gelişmesi, geniş kitlelerin aydınlanmasıdır. Ulusal bayramlar, aydınlanma açısından birer kıvılcım, belki meşaledir. Dincilerin de ulusal bayramlara karşı olmalarının nedenlerini anlamak gerekir.

Yarın 19 Mayıs, ulusal bir bayram günümüz. 19 Mayıs’ın anlamı ne? Vatandaşlık bilinci gelişmiş olanlar için, özgür, bağımsız, kalkınmış, onurlu, saygın Türkiye idealine ulaşmak için atılmış, ileri bir adım. Kimilerine göre de tesettüre aykırı, zorlama bir beden gösterisi; bir formalite.

***

Atatürk, Nutuk’unu niçin Gençliğe Söylev ile sonlandırıyor? Bunu düşünmemiz, irdelememiz gerekir. Gençlik bir umut, ülke geleceği için güvence... Gençlik özgür, bağımsız, saygın, onurlu Türkiye idealine ulaşmak için bir umut; iç ve dış güçler tarafından bu ideal tehlikeye düşürüldüğünde, tehdit edildiğinde de güvence...

Gençlik bu umudu, bu güveni veriyor mu? Kuşaklar arasında görüş ayrılıklarının, davranış farklılıklarının olması, hatta çatışma doğal. Bu nedenle değer yargılarımız nesnel olmayabilir. Açık söyleyeyim, gençlerin önemli bir bölümü bana güven de umut da vermiyor. Özgün bir kişiliğin oluşması, savaşım gücü, kendini geliştirme çabası, toplumsal yarar sağlama güdüsü, aranan nitelikler olmalı. Gözlem yapmaya çalışıyorum; bırakın bilgi düzeyi, irdeleme yeteneği, görev ve sorumluluk anlayışını, kılık kıyafet, davranış biçimi bile bir kişiliğin geliştiği izlenimini vermiyor. Bir bölümü bilinçsiz Batı hayranı, o tür bir yaşama öykünüyor. Bir kısmı, sözde dinsel motiflerle yönlendiriliyor. Dinin özü bir yana itilip garip bir giysi biçimi ile, dini inanç gösterisi yapıyor. Davranışların tutarlı olmaması da, içtenlik, inanç konusunda kuşku doğuruyor.

***

Haksızlık etmeyeyim. Özgür, bağımsız Türkiye ideali uğruna savaşım veren genç gruplar da var. Ne yazık ki, topluma örnek olmasınlar diye bunlara kırıcı davranılıyor; tutuklanıyorlar, gözaltına alınıyorlar. Orantısız şiddet uygulanıyor. Bu gençlere yeterli desteği veremediğimiz gibi, çözmemiz gereken sorunları çözemeyip onlara dert ve sorunlar bıraktığımız için de özür dilememiz gerektiğini düşünüyorum. Özgür, bağımsız, saygın, kalkınmış Türkiye tutkusu olanların bayramını kutluyorum.

Öztin Akgüç
Cumhuriyet