Başarıyı(!) yerinde görmek AB’ye üye ülkeler ile Güneydoğu Asya ülkeleri arasındaki bilimsel işbirliğini pekiştirmek amacıyla yürütülen SEA-EU-NET Projesi kapsamında, 23 Şubat-2 Mart arasnda Tayland, Malezya, Endonezya ve Singapur’u kapsayan bir medya gezisi düzenlendi. Avrupa ülkelerinden 8 gazetecinin katıldığı -aralarında benim de bulunduğum- gezi, ülkelerin bilim ve araştırma kurumlarının ziyaretiyle sınırlı tutulmakla birlikte, toplumun genel yapısıyla ilgili yüzeysel de olsa izlenim edinme şansını yakaladık. Ancak bir Türk olarak benim için gezinin en şaşırtıcı yanı, çoğunluğu Müslüman olan Malezya ve Endonezya ile pek çok konuda benzerlikler taşıdığımızı keşfetmek oldu. Böylece iktidarın uzun zamana yaymış olduğu Malezyalılaştırma operasyonunun ne kadar başarılı olduğunu yerinde görme fırsatını yakalamış oldum.

4+4+4 kesintili zorunlu eğitime geçişi öngören yasa teklifinin ne gibi sonuçlar doğuracağını görmek için uzağa gitmeye gerek var. Malezya ve Endonezya’daki ilköğretim kurumlarındaki öğrencilerin genel görüntüsü, ülkemizde ilköğretimin nasıl bir düzey tutturacağı ile ilgili çok çarpıcı ipuçları veriyor.

Örtünme doğal hale getiriliyor

Malezya’nın 28 milyonluk nüfusunun yüzde 61.3’ü Müslüman; anayasalarında devletin dininin İslam olduğu belirtiliyor. Dünyanın en kalabalık Müslüman nüfusuna sahip olan -toplam nüfus 240 milyon- Endonezya’da ise son nüfus sayımına göre halkın yüzde 86.1’i Müslüman.

Endonezya’nın başkenti Kuala Lumpur’da ziyaret ettiğimiz PP IPTEK bilim merkezinde eğitim gören çocuklar, gerek kıyafetleri gerekse bilimsel konulara yaklaşımlarıyla çağın çok gerisinde bir görüntü oluşturuyordu. Bilim merkezinin sorumlusu, ülkenin kırsal bölgelerindeki ilköğretim kurumlarında bilim eğitiminin çok yetersiz olduğunu, bu eksikliği gidermek için ülkenin farklı bölgelerinde bilim merkezlerinin açıldığını, ancak çocukların yılda bir kez bu merkeze gelerek bilimle tanıştıklarını açıkladı.

Çocuklara rehberlik eden öğretmenlere, ilköğretim öğrencilerinin bu kadar küçük yaşta başlarını niçin kapattıklarını sorduğumuzda doyurucu bir yanıt alamadık. Aslında böyle bir soruyu niçin sorduğumuzu dahi anlayamadıklarını sanıyorum.

Eğitime yatırım yetersiz

Malezya’nın Bilim ve Araştırma Enstitüsü SIRIM’da, Çevre Teknolojileri Araştırma Merkezi’nden Chen Sau Soon’a devletin bütçeden eğitime ne kadar pay ayırdığını sorduk. Soon, ülkelerinde özellikle Sabah ve Sarawak gibi Borneo’nun kırsal bölgelerinde eğitimin son derece kısıtlı olanaklarla sürdürüldüğüne değinerek öğretmen ücretlerinin düşüklüğüne bağlı olarak iyi eğitimli kişilerin öğretmenlik yapmak istemediklerini, dolayısıyla gelir düzeyi yüksek kesimlerin, özel okulları tercih ettiğini anlattı. Endonezya Bilimler Enstitüsü’nden entomolog Prof. Dr. Rosichon Ubaidillah M. Phil ise Endonezya genelinde devlet okullarında eğitimin çok yetersiz olduğunu, bu nedenle ebeveynlerin çocuklarını özel okullara gönderdiklerini, bunun da aile bütçesi için bir yıkım olduğunu belirtti.

Endonezya ve Malezya eğitim sistemi ile Türkiye arasındaki bir diğer benzerlik de normal müfredatın yanı sıra dini konuların da okutulduğu dini okulların açılmış olması. Malezya’da SIRIM merkezinden Dr. Ahmad Makinudin Dahlan, çocuklarını dini eğitim veren okullara göndermeyi tercih ettiğini çünkü buralarda çocukların “tam” bir eğitim aldıklarına inandığını söyledi. Klasik okullara göre daha yoğun bir müfredatla baş etmek zorunda kalan çocuklar, Dahlan’a göre üniversiteye daha iyi hazırlanıyor. Dahlan, bu okullardan mezun olan çocukların üniversitede ve iş hayatında daha başarılı olduklarını ileri sürüyor.

Yine SIRIM Standartlar ve Kalite Bölümü’nden Azim Ng bin Abdullah, son 30 yıldır ülkede dini eğitimin giderek daha fazla özendirildiğine dikkat çekerek bu okulların ayrıca yatılı olmasının dini ideolojinin iyice pekişmesine yol açtığını söyledi.

Evrim kuralının okullarda okutulması konusu da ülkemizdekinden farklı değil. Malezya’daki Putra Malaysia Üniversitesi Biyoteknoloji Bölümü’nden Prof. Dato Dr. Abu Bakar Salleh, okullarında evrim kuramını öğrettiklerini belirtti: “Biz bilim insanıyız. Bilimi öğretmek zorundayız. Ama bu kuramın inançlarımıza ters düştüğünü de çocuklarımıza açıklamakla yükümlüyüz.”

Acaba küçücük bir çocuk beyninde bilim ve hurafeyi farklı kompartımanlara nasıl oturtur? Prof. Salleh bu sorunun yanıtını veremedi.

Reyhan Oksay
Cumhuriyet