Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş., Ölçüler ve Ayar Yasa’sında bir zorunluluk olmadığı halde 10 yılını dolduran elektrik sayaçlarını elektronik sayaçlarla değiştirmeyi zorunlu tutarak aboneler üzerinden vurgun yapmaktadır.

YASADA OLMAYAN ELEKTRONİK SAYAÇ ZORUNLULUĞU
Ölçüler ve Ayar Yasa’sı ile Ölçü ve Ölçü Aletleri Muayene Yönetmeliğine göre elektrik sayaçlarının 10 yıllık periyodik muayeneleri yapılmak durumundadır. Periyodik muayenelerin yaptırılması sorumluluğu ise 31 Aralık 2009 tarihinde Ölçü ve Ölçü Aletleri Yönetmeliğinde yapılan bir değişiklik ile dağıtım şirketlerine verilmiştir. Yasa ve Yönetmeliğe uygun olarak 10 yılını dolduran sayaçların Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca her yıl yayınlanan tarife tebliğine göre küçük bir ücret karşılığında muayenelerinin yapılması gerekmektedir.

2010 yılı için geçerli olan Su, Elektrik ve Doğalgaz Sayaçlarının Tamir ve Ayar Ücret Tarifesi Hakkında Tebliğ ile 30 Aralık 2009 tarihli Ölçü ve Ölçü Aletlerinden Alınacak Muayene ve Damgalama Ücret Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik bulunmaktadır. Yönetmeliğe göre, tek fazlı (monofaze) mekanik elektrik sayaçlarının damgalama işleminden 2.6TL, üç fazlı (trifaze) mekanik elektrik sayaçlarının damgalama işleminden ise 3.1TL alınacaktır.

Bunun dışında, sayacın ayara gereksinmesi varsa – ki her sayacın ayara gereksinmesi yoktur – yukarıda adı geçen ilgili Tebliğe göre tek fazlı sayaç için 4.4TL, üç fazlı sayaç için 5.7TL ayar ücreti alınır. Sayacın tamire gereksinmesi varsa, Tebliğe göre tek fazlı sayaçlar için 5.7TL, üç fazlı sayaçlar için 6.8TL alınır. Ancak, bu yapılmayıp abonelere zorunlu olarak elektronik sayaç satılmaktadır. Oysa ki, gerek yasada gerek yönetmelikte böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır. 

YASA’YA KARŞI HİLE
Önce, bir çağrı yazısı gönderilerek abonelerin işletme müdürlüklerine başvurusu istenilmektedir. Abone, ilgili işletme müdürlüğüne başvuruda bulunduğunda kendisine daha önce düzenlenmiş standart bir form doldurulmaktadır.  Bu formların içeriği sanki abonelerin kendilerinin istekleriymiş gibi düzenlenmiştir. Formlarda, “elektronik sayaç değişimi” diye tek bir seçenek bulunmakta ve bu seçeneğe abonelerin kendi istekleriymiş gibi işaret koydurulmaktadır.

Konunun daha da düşündürücü yönü ise, Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin işletme müdürlüklerinde tüketiciye satılan elektronik sayaç faturaları kurum adına değil de sayaç satan bir başka firma adına düzenlenmiş olarak tüketicilere verilmektedir. Bu durumu gizlemek, sayacın abone tarafından sanki başka bir şirketten alındığını kanıtlayabilmek ve sorumluluğu abonelere yüklemek için abonelere doldurulan standart formlarda aynen şöyle bir ifade bulunmaktadır: “şahsıma/şirketinize ait olan sayacın 10 yıllık damga süresinin dolması nedeniyle tarafımdan temin edilen sayaç ile şirketinizce değiştirilmesini istiyorum.” Bu ifadeyle açıkça görülmektedir ki kurum tarafından bir hileye başvurularak ticari risklerini  güvenceye almaya çalışmaktadırlar.

VURGUNUN BOYUTU
Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş. ‘nin dağıtım şirketlerinde, monofaze ( tek fazlı ) elektrik sayaç kullanan abonelere 29TL karşılığında, trifaze ( üç fazlı ) elektrik sayacı kullanan abonelere ise 59TL karşılığında elektronik sayaç satılmaktadır.

Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş. ‘nin sorumlu olduğu Ankara, Çankırı, Kastamonu, Zonguldak, Kırıkkale, Bartın, Karabük illerinde yaklaşık 3.200.000 ( üç milyon ikiyüz bin) abone bulunmaktadır. Bu abonelerin yaklaşık 2.695.000’i ( iki milyon altıyüz doksanbeşbin) konut, 435.000’i ( dörtyüz otuz beş bin) ticarethane, geri kalanları ise resmi daire, tarımsal sulama, sanayi kuruluşları ile diğer çeşitli kuruluşlardan oluşmaktadır.

Konut abonelerinin yaklaşık %85’inde monofaze, %15’inde ise trifaze sayaç kullanılmaktadır. Ticarethanelerin ise yaklaşık %50’sinde monofaze, diğer %50’sinde ise trifaze sayaç kullanılmaktadır. 3.200.000 elektrik sayacının yaklaşık 2.513.000’i ( iki milyon beşyüzonüçbin) monofaze, 687.000’i ( altıyüz seksen yedi bin) trifazedir.

Abonelerin kullandığı monofaze sayaçların yerine kendilerine satılmakta olan elektronik sayaçların yaklaşık olarak toplam bedeli 72.877.000 TL’dir ( yetmişikimilyon sekizyüzyetmişyedibinTL). Abonelerdeki trifaze sayaç yerine kendilerine satılmakta olan elektronik sayaçların yaklaşık toplam bedeli ise 40.533.000TL’dir ( kırkmilyon beşyüzotuzüçbinTL). Monofaze ve trifaze sayaçlardan yaklaşık olarak toplam 113.410.000TL (yüzonüçmilyon dörtyüzonbinTL) vurgun yapılacaktır.

Yalnızca konut abonelerinden ise yaklaşık 90.288.000TL ( doksanmilyon ikiyüzseksensekizbinTL) vurgun yapılacaktır.

İLGİLİ VE YETKİLİLER İLE TÜKETİCİLERE ÇAĞRI
Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin yasal düzenlemeler ve tüketici haklarına aykırı olan bu haksız ve ahlak dışı uygulamasına karşı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nı, EPDK’nu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nı ve diğer ilgili ve yetkilileri Tüketici Hakları Derneği olarak acilen bu vurgunu ve haksızlığı durdurmak üzere göreve çağırıyoruz.

İlgili yasal düzenlemelere,  tüketici haklarına aykırı olan ve aboneler üzerinden yapılan bu vurguna ve ahlak dışı uygulamaya biran önce son verilmelidir.    

Tüketicilere şu çağrıda bulunuyoruz: İsteğiniz dışında yasal düzenlemelere ve tüketici haklarına aykırı olarak sizlere satılan elektronik sayaç bedelini geri alabilme hakkınız vardır. Bunun için Tüketici Hakları Derneğinden gerekli yardımı isteyebilirsiniz. 425 15 29, 417 93 34, 419 37 74 nolu telefonlardan Tüketici Hakları Derneği’ne ulaşabilirsiniz. İkamet ettiğiniz yerlerdeki Tüketici Sorunları Hakem Heyetlerine başvuruda bulunabilirsiniz.

Tüketici Hakları Derneği olarak bu haksız uygulamaya karşı gerekli yasal ve hukuki girişimlerde bulunacağımızı belirtmek istiyoruz.

Turhan ÇAKAR
Tüketici Hakları Derneği
Genel Başkanı