Binlerce Göktaşını Karşılamaya Hazır Olun!
Halk arasında yıldız kayması olarak bildiğimiz gök olayı aslında Yer’in yörüngesinden geçen kuyruklu yıldız parçalarının atmosferde yanması sonucu oluşan izler. Şanslıysanız bir alev topu gibi renkli ve büyük parlamaları da görmeniz mümkün. Ejderha Göktaşı Yağmuru’nda 8 Ekim 2011 Cumartesi gecesi 23.00 civarında saatte 1000 civarı göktaşı gözlenmesi bekleniyor.

Bilim dünyası 6 yıldır bugünü bekliyordu. Türkiye (ve Avrupa) en iyi izlenecek bölgeler arasında. Kendinize şehir ışıklarından uzak bir yer ayarlayarak bu muhteşem gösteriyi izleyin.. Kapadokya’da Göktaşı kampı oluşturuldu. Yard. Doç. Dr. Ayşegül F. Yelkenci– (İstanbul Kültür Üniversitesi )

Güneş sisteminin içerisinde, kuyrukluyıldızların parçalanması sırasında ortaya çıkmış mikron boyutlarındaki toz zerrelerinden küçük gezegen artıklarına veya birkaç km. çapındaki kayalara kadar, Güneş etrafında çeşitli yörüngelerde dolanan birçok göktaşı var.

Bu göktaşları, Yer’in yörüngesinden geçerken saniyede 11 ile 72 km’lik hızlarla atmosferimize girerek sürtünmeden ötürü meydana gelen yanma ve iyonize hale gelen atomların ışıması sonucunda kayan parlak birer alev topu olarak görülürler. Çoğunluğu yeryüzüne ulaşmadan eriyip biter.

Akan yıldız olarak da bilinen bu gök olayı, senenin belli zamanlarında gökyüzünün özellikle belli bir bölgesinde daha çok görülürler. Gece gökyüzünde çok sayıda göktaşının belli bir noktadan saçılıyormuş gibi gözlendiği durumlar göktaşı yağmuru olarak adlandırılır. Genellikle, bu saçılma noktasının içinde bulunduğu takımyıldızın adını alırlar.

IAU-Uluslararası Astronomi Birliği tarafından yaklaşık zamanları verilen 21 adet göktaşı yağmurundan biri olan Ejderha (Draconids) Göktaşı Yağmuru çoğunlukla ekim ayının başlarında meydana geliyor.

1900 senesinde keşfedilen 21P/Giacobini-Zinner kuyrukluyıldızının parçalanması sürecinde meydana gelen toz ve kaya parçalarından kaynaklanan göktaşı yağmuru, görsel olduğu kadar bilimsel açıdan da ilgi çekici. 1933 ve 1946’da saatte on bin adet gözlenen göktaşı yağmuru esnasında yapılan analizlerde, kuyrukluyıldızın karbon açısından en fakir, göktaşlarının ise en yavaş ve en kırılgan yapıya sahip parçalar olduğu ortaya çıktı. 

6 YILDIR BEKLENİYORDU
Genellikle pek aktif olmayan Ejderha Göktaşı Yağmuru’nun 2005 senesindeki beklenmedik miktardaki ve mikron boyutlarındaki göktaşları bilim insanlarını şaşırttı. Bu durum ana kuyrukluyıldız hakkında daha çok bilgiye ihtiyaç olduğunun bir göstergesi.

Yaklaşık 6 yıldır beklenen 2011 yağmuru esnasında yapılacak bilimsel gözlemlerde, kuyrukluyıldızlar için kullanılan yörünge modelleri test edilebilecek ve Güneş sisteminin fosilleri diyebileceğimiz göktaşlarının analizi sayesinde Güneş sisteminin evrimi hakkında daha çok bilgi elde edilebilecek.

Bu seneki Ejderha Göktaşı Yağmuru’nda 8 Ekim 2011 Cumartesi gecesi saatte 1000 civarı göktaşı kayması gözlenmesi bekleniyor. NASA ve IMO-Uluslararası Meteor Organizasyonu tarafından en iyi görülebilecek bölgeler güneydoğu Avrupa ve Ortadoğu olarak açıklandı.

Bütün dünyadan Türkiye ve yakın ülkelere turistik göktaşı yağmuru turları geçen ocak ayında planlanmaya başladı. Türkiye’den rahatlıkla görebileceğimiz göktaşı yağmuru en yoğun biçimde 8 Ekim akşamı saat 19.00 - 24.00 saatleri arasında gözlenebilecek. 2011 göktaşı yağmurunda 21P/Giacobini-Zinner kuyrukluyıldızının 1900 ve 1907 senelerindeki Güneş’e yakın geçişleri sırasında meydana gelen kuyruk parçaların atmosferimize girmesi bekleniyor. Bu yüzden göktaşı yağmurunun Türkiye’den saat 20.00 ve 23.00 civarında iki maksimum yapması bekleniyor.

Bilimsel gözlemler için birçok Avrupa ülkesinin ve ABD’nin de katılımıyla İsviçre’den yönetilecek bir proje kapsamında 2 adet uçağın içerisinde yerleştirilecek ekipmanlarla havada çift istasyon kurulması planlanıyor. Fransız SAFIRE Falcon 20 uçağına EUFAR uçağı eşlik edecek. ABD kökenli ve NASA destekli SETI (Yerdışı Zeki Yaşam Araştırmaları) Enstitüsü tarafından geliştirilen ve göktaşlarının tayfsal analizini amaçlayan bir cihaz da EUFAR uçağında yer alacak.

Bu görkemli gök olayının keyfine varabilmeniz için kendinize şimdiden şehir ışıklarından uzak bir yer seçmenizi öneriyoruz. Sıcak tutacak kıyafet ve içeceğinizle kurulacağınız görüş alanı açık olan bir doğa alanı uygun olacaktır. Gökyüzünde göktaşlarının daha çok görünmesini beklenen bölge Ejderha Takımyıldızının bulunduğu Kuzey – Kuzeybatı yönü. Kutup yıldızının sol üzerindeki bir noktadan (radyan noktası) saçılıyormuş gibi göktaşlarının kaymasını gözleyebilirsiniz.

Kapadokya Göktaşı Gözlem Kampı
Ejderha Göktaşı Yağmuru’nun gözlenebileceği bölgeler arasında yer alan Türkiye turistik potansiyeli ve meteorolojik tahminler açısından da avantajlı durumda. Yurtdışından düzenlene turlarla birçok gökbilim meraklısı bu nadir gözlenebilen gök olayını seyretmek için ülkemize gelecek. Özellikle karanlık göğü ve masalsı atmosferi ile cazibe mekânlarından birisi de Kapadokya.

Yurtiçinden katılacak gökyüzü meraklılar için de 8-10 Ekim tarihleri arasında Kapadokya’da “Göktaşı Gözlem Kampı” düzenleniyor. İstanbul Kültür Üniversitesi–İKÜASTRO, İstanbul Üniversitesi–AAK, Uludağ Üniversitesi-ULUASTRO, Erciyes Üniversitesi-ASTER, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi-FİZAST, Ankara Üniversitesi-ASART, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü – AFT, İstanbul Teknik Üniversitesi – Astronomi Kulübü, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve Ege Üniversitesi’nden gökbilime ilgi duyan bir grup öğrenci tarafından organize edilen ve bahsi geçen üniversitelerin yanı sıra, çeşitli kurumlarında destek olduğu etkinliğin bir kamp havasında gerçekleşmesi planlanıyor.

Halka açık ve ücretsiz olan etkinlikte gündüz profesyonel gökbilimciler ve bilim yazarları tarafından çeşitli gökbilim konularında seminerler verilecek. Boş zamanlar için seçebileceğiniz birçok atölye etkinliği de mevcut: Güneş saati, su roketi, astrofotografi bunlardan bazıları.

Çocuklar için ise ayrı atölyeler kuruluyor. Kapadokya’nın güzel doğasında güneşi batırdıktan sonra başlayacak olan göktaşı yağmuru gözleminde göktaşı sayımı gerçekleştirilerek amatör ve bilimsel gökbilime de katkıda bulunması hedefleniyor. Aynı zamanda gece boyunca çeşitli cisimlere yönlendirilecek teleskoplarla da gökyüzünün derinliklerine de yolculuğa çıkabilirsiniz.

Kamp yapmak istemeyenler Ürgüp’teki şirin pansiyonlara bakabilirler. Ancak yine de göktaşı gözlemi için yer matı, uyku tulumu veya bir kamp sandalyesi getirmeyi unutmayın. Başvuru için www.goktasikampi.com adresini ziyaret edebilirsiniz.

Cumhuriyet - Bilim Teknik

Kaynaklar:

• http://derman.science.ankara.edu.tr/kitap/42.html
• http://www.imo.net/draconids2011
• http://draconids.seti.org/