Bertolt Brecht’in yazdığı, Erhan Gökgücü’nün yönettiği yılın son oyunu Galilei'nin Yaşamı görücüye çıktı. Prömiyeri gerçekleşen oyun seyircisinden tam not aldı.

DEVLET Tiyatroları'nda yılın son oyunu Galilei'nin Yaşamı geçtiğimiz günlerde perde dedi. Bertolt Brecht’in yazdığı, Erhan Gökgücü’nün yönettiği ve başrolünde Tamer Levent'in yer aldığı oyun seyircisinden tam not aldı. "Dünyada insanlar kendilerinin ya da toplumsal koşullarının gerçek anlamda doğal olarak var etmediği çeşitli dürtülerle öne geçmiş, lider diye kendilerine sunulmuş kimselerin ardından koşmaktadırlar" diyen oyunun yönetmeni Gökgücü oyunu şöyle anlattı:

Oyunun 3 ayrı versiyonu var
"Brecht bu oyunu 3 kez yazmış. 1938 versiyonunda Galilei Nazi Almanya'sında yaşananlara karşı direnen ve taktik davranışlarla savunduğu bilimi ülke dışına çıkarmayı başaran bir bilim adamı pozisyonundadır. Direnişinde gerçek Galilei'nin hayatında bir teslimiyet olduğu için engizisyona karşı bu teslimiyeti Galilei'nin ağzından bir öz eleştri şeklinde sunar. 2. versiyon Amerika'da 1947 yılında oynandı. Yönetmen her nekadar kendinden bir şeyler katsa da Brecht rejiye çok fazla müdahale etmiştir. Çünkü Brecht'in tiyatro sistemi Amerika'da kabul edilmiş bir sistem değildir. Ancak ortaya çıkan sonuçtan fazla mutlu değildir. Çünkü kilise, sermaye ve para ilişkilerine değin bazı küçük bölümler Amerika'da sermayeye karşı bir tavır olmasın diye oyundan çıkartılmıştır. Bu versiyonda özeleştiri bir günah çıkarmaya dönüşür. 1956 yılında tekrar oynandı. Bu da 3. versiyondur. 3. versiyon her 2 versiyonun bazı iyi taraflarını taşıyarak daha zenginleştirerek ele alır.

Özetle oyunun konusu
GALİLEİ, bilimin en geniş kitlelere yararlı olması gerektiği konusunda bir ders vermeye çalışır. Burada da tekrar bir günah çıkarma söz konusudur. Çünkü bu oyun, bilindiği gibi Hopernicus'un sistemini teleskop yardımıyla kanıtlayabilmiş ve böylece varolan sistemi gerçeğe oturtulduğunu anlatır. Kilise öğretisinin karşısına çıkmış bir bulgudur. Bu bulguya doğal olarak kilise karşı çıkmıştır. Engizisyonun karşısına çıkartılan Galileii'nin işkence görmemekle birlikte engizisyondan ürkerek pişmanlık belgesini imzalamış ve nedamet getirmiştir. Göz hapsinde olduğu sürece söylev adlı eserini bitirmiş ve bunu bir öğrencisi yoluyla yurt dışına kaçırmıştır.

Kahraman ve anti-kahraman
DEVLET Tiyatroları'nda bu sezon o döneme ve dünyanın değişebilirliğine ait bir gösterge 2 oyun bir arada oynuyor. Direnen Giordano Bruno ve direnemeyen anti-kahraman Galilei. Bu ikisinin bir arada buluşması gerçekten ilginç oldu. Brecht'in oyunları dialog oyunlarıdır.

Karşılıklı diyalog
Söz çok fazladır. Ama Breht'in sözleri göz ardı etmeye gelmez. Bu sözleri de öne çıkarmaya çalıştım. Mesela oyunda şöyle bir dialog vardır: Engizisyona teslimiyet gösterdikten sonra öğrencisi Andrea ile karşılaştığında Andrea "Ne yazık o ülkeye ki kahramanları yoktur" der. Buna cevaben Galilei de "Ne yazık o ülkeye ki kahramanlara muhtaçtır" der.

Özün YENİAY / Hürriyet-Ankara