Çayyolu Haber Bülteni’nden Osmanağa Konakları’nın önündeki refüj çalışmalarını nasıl bulduğum, bu konudaki gözlem ve tespitlerim soruldu. 8.caddedeki refüj çalışması ülke genelinde yapılan refüj çalışmalarının bir benzeri olduğundan bu konuda alışılagelmiş uygulamalarla ilgili gördüğüm aksaklıkları ve işlevsellikleri yazmaya karar verdim.

Fakat bundan önce geçen sayıdaki bir hususu belirtmek istiyorum.Bahçe ve istinat duvarlarıyla ilgili yazıyı okuyan tanıdıklar beni arayarak tespitlerimin ne kadar doğru olduğunu, yazıyı okuduktan sonra fark ettiklerini anlattılar. Müteahhit Abdullah Küçük Bey “Çevre düzenine geçeceğim sırada yazınızı okumam çok faydalı oldu, fikrimi değiştirip istinat ve bahçe duvarından vazgeçtim ve çit yapmaya karar verdim. 25000 lirayı çirkinlik için harcamayacağım, param cebimde kalacak” dedi. Teşekkürlerini iletti. Çok mutlu oldum.

Gelelim güncel konumuz olan 8. caddedeki refüj çalışmalarına.Çirkin ve dayanıksız beton bordürler sökülerek, yerine estetik görünüme sahip ve 50 yıl civarı uzun ömre sahip andezit taşlar kullanılmaktadır.Bu tercihi yapanlara teşekkür ederim. Aslında ülkemizde andezitten daha uzun ömürlü granit, ondan da daha sağlam bazalt bol miktarda mevcuttur. Bunların çıkarılması ve işlenmesi andezite göre daha masraflıdır ancak özellikle bazalt ömür biçilemeyecek kadar dayanıklıdır. Roma döneminden günümüze kadar gelmiş bazalt yapılar vardır.

Bordür taşlarının  ölçülerine gelirsek, belediyenin son yıllarda yaygın olarak uyguladığı  15x40x50cm ebatlarındaki bordürleri çok kullanışlı ve güzel. Karşıdan karşıya geçmeye çalışan yayalar bazen araç trafiğinden dolayı orta refüjde durakladıklarında çimlere basmadan rahatlıkla bordürlerin üzerinde bekleyebiliyor, yürüyebiliyorlar. Üstelik bu bordür kalınlıkları 15cm yerine 20cm yapılsa daha da sağlam olacaktır diye düşünüyorum.

Şu anda yapılan uygulamada, asfalt veya asfalt seviyesinin üzerine  5cm kalınlığında harç serilerek 15cm kalınlığındaki bordür taşı bunun üzerine oturtulmaktadır.Yandan bakıldığında bu 5cm lik harç kaliteli güzelim bordüre hiç yakışmıyor, çok çirkin görünüyor. Bu 5cm kalınlığındaki beton asfalt seviyesinin üstünde olduğu için, tüm dış etkilerin ve belediye temizlik aracının aşındırıcı etkisine maruz kalıyor. Betonun aşınmasıyla bordürün altı oyuluyor. Bunun sonucu dayanıksız imalat daha da zayıflıyor ve çirkinleşiyor. Özellikle dönüşlerde ve kavşaklarda hafif araç darbeleriyle yerinden kayıp tamir masrafı çıkardığı gibi kazalara da sebebiyet veriyor. Bu sorunu çözmek için ilk olarak 15cm lik kalınlığı 20cm ye çıkarılmalı, daha sonra asfalt 10cm derinliğinde kesilerek altına 5cm harç serilmeli. 20cm kalınlıktaki bordür bunun üzerine oturtulmalı, böyle yapılırsa asfalt üzerinde kalacak olan 15cm lik bordür alt kısımdaki beton harcın çirkinliğinden kurtulur. Bordür taşı asfalta gömüleceği ve arkası da bitkisel toprakla besleneceği için çok daha sağlam bir yapıya kavuşacaktır diye düşünmekteyim.

Ayrıca bu güzel bordürler orta refüj için yeterli olduğu halde bordürün biti-şiğine ondan daha yüksekte ikincil küçük bir bahçe bordürü döşenmektedir. Bu tamamen gereksiz bir masraf olup herhangi bir güzelliği de yararı da yoktur.

Refüjlerin üzerinde karşıdan karşıya geçişleri sağlamak için yapılan yaya geçitlerinin taban döşemesi ve bordürleri de yan ana bordürlerle aynı seviyede olmalıdır.

Refüjlerin bitkisel kısımlarını yani iki bordür arasındaki yeşil alanı incelediğimizde bu kısımların ülke genelinde çok az istisna dışında dışbükey (tümsek) yapıldığını görüyoruz. Bu hatalı bir uygulamadır.Bu konuda tespit ettiğim mahsurlarını şöyle sıralayabilirim;

1- Tümsek yapmak için fazla toprağa ihtiyaç vardır, bu da fazla maliyet demektir.

2- Sulama sırasında suyun yarısından fazlası bu tümsek alanda duramayıp doğrudan asfalta akmaktadır.”Bir damla suyun kıymetini bilelim, su fakiri olmayalım” diye sürekli uyarılarda bulunan yetkililerimizin bu su israfını önlemelerini bekliyorum.

3- Yola akan suyun beraberinde sürüklediği gübre ile toprak, yolu ve araçları kirletiyor. Kuruduğunda da toz olup çevreyi kirleterek sağlığımıza zarar veriyor. Belediyenin temizlik giderlerini de artırıyor.

4- Yollara akan bu sular trajik kazalara sebep olmaktadır.Özellikle kış aylarında gündüz akan su gece asfaltta donarak ölümcül kazalara sebebiyet vermektedir.

Yapılması gereken çok basittir. Anadolu Bulvarı üzerindeki Gimat Sitesi’nin önüne denk gelen orta refüj gibi hafif içbükey yapılması yeterlidir.

Kavşakların ortasındaki göbekler harika renk cümbüşü fakat sulama suyuna ne yazık ki tedbir alınmadığı için asfalta akıyor. Çözüm ise oldukça basit; bitkisel toprakla bordürün birleştiği yerde toprağın bordürden 10-15cm düşük yapılması, dairesel doğal bir kanal oluşturacaktır. Bu kanalın en düşük yerine de yağmur suyu kanalıyla irtibatlı bir ızgara konması, suyun asfalt yerine kanala tahliyesini mümkün kılacaktır. Tüm bu tespitlerimiz yetkililer tarafından dikkate alınırsa çok mutlu olur, minnettar kalırız. 

Zeki Baydili